Năm 1946, để phá tan âm mưu tái chiếm Đông Dương của thực dân Pháp, tạo địa bàn cho cuộc kháng chiến lâu dài, nhiều đơn vị giải phóng quân Việt Nam đã được cử lên miền Tây Bắc, làm nhiệm vụ tuyên truyền cách mạng, sát cánh cùng quân dân nước bạn Lào chiến đấu chống lại kẻ thù chung. Đoàn Võ trang Tuyên truyền Biên khu Việt - Lào, hay còn gọi là Trung đoàn 52 Tây Tiến được thành lập trong hoàn cảnh như vậy với 160 thành viên lúc ban đầu. Lịch sử đặt tên cho họ là Đoàn quân Tây Tiến, những người đầu tiên sát cánh cùng quân dân nước bạn Lào làm nên nhiều chiến thắng quan trọng sau này, cùng nhau giữ vững biên giới chung của hai đất nước.